De Antigone van Sophokles

De tragedie Antigone werd voor het eerst opgevoerd in 442 voor Christus en is van de hand van de tragedieschrijver Sophokles (496 tot 406 voor Christus). Het stuk maakt onderdeel uit van de Thebaanse cyclus van de auteur, die oorspronkelijk vier stukken bevatte met de stad Thebe en haar hoofdpersonen als onderwerp en rode draad.

Het stuk begint in de vroege ochtend na een hevige nacht vol strijd en het uiteindelijke vertrek van de vijand voor de poorten van de stad Thebe. Antigone en haar zus Ismene, dochters van Oidipous, hebben in die strijd hun beide broers verloren. Zij trokken tegen elkaar op als vijand en doodden elkaar in een tweegevecht. Kreon, die de macht in Thebe toebedeeld krijgt, beveelt het volk de ene broer, die de stad verdedigd heeft, met alle eer te begraven, maar de andere broer, de vijand, onbeweend op het slagveld te laten liggen. Antigone kan deze boodschap niet verdragen. Ze weet dat ze zich moet houden aan de wetten van de stad, maar wat als die wetten de goddelijke wetten tegenspreken? De goddelijke, ongeschreven en eeuwige wet dat eenieder haar of zijn familie moet eren? Ze besluit nog liever te sterven dan te gehoorzamen aan de wet van Kreon.

Het ene familiedrama leidt tot het andere: Antigone begraaft tegen alle adviezen en vermaningen in haar broer en wordt voor Kreon geleid. Kreon kan het niet geloven: is zij degene die de vijand begraven heeft? Antigone, de verloofde van zijn zoon Haimon? Hij weet zich geen raad, maar besluit zich uiteindelijk aan zijn eigen wet te houden. Antigone wordt opgesloten in een afgesloten stenen grot.

Als de ziener Teiresias langskomt en hem meedeelt dat hij verkeerd handelt in de ogen van de goden, probeert de angstige Kreon alles terug te draaien: hij begraaft het lijk van de vijandige broer en snelt zo gauw mogelijk naar de grot om Antigone te bevrijden. Daar aangekomen ontdekt hij dat het al te laat is: Antigone heeft zichzelf verhangen. Zijn zoon Haimon ligt huilend aan haar voeten. Als hij zijn vader ziet, stort hij zich, na een mislukte aanval, zelf in het zwaard.

Door zijn standvastigheid verliest Kreon alles. Het koor weet waarom: om gelukkig te worden moet je verstandig handelen en de goden niet tarten. Maar wanneer tart je de goden? Hoe weet je of je goed handelt of niet?

Stamboom Antigone
Stamboom Antigone