In EGOden speelt zich in rap tempo een dag af in het leven van de Griekse Goden in de tijd van nu. Na 2000 jaar zijn spanningen hoog opgelopen. De Olympos is als een pan die overkookt, een emmer water die aan de rand toe vol zit en egoïsme is de druppel die de emmer doet overlopen. Hoewel het in ons dagelijks leven niet helemaal gelijk zal lopen met het leven van onze Goden, is egoïsme toch een voetafdruk in onze samenleving van tegenwoordig. Maar ook tegenwoordig zijn er nog politici die hunkeren naar macht en daarbij, in hun egoïstische zoektocht ernaar, velen anderen benadelen. Laten we eens zien hoe onze acteurs denken over het stuk, hun rol en over ons egoïsme.

Wat betekent ‘egoïsme’ volgens jou en hoe zie jij dit begrip terugkomen in onze hedendaagse samenleving?

• Bojan Manasijev (speelt Ares):
  Ik vind dit een hele lastige vraag, maar ik zal proberen te benaderen wat ik denk dat egoïsme voor mij betekent. Egoïsme is betekent – naar ik meen – dat je voortdurend met jezelf bezig bent en geen oog hebt voor de mensen om je heen (of je ze nou liefhebt of niet). Egoïsme zie ik terugkomen in onze samenleving, wanneer ik bijvoorbeeld kijk naar mensen om me heen, die zich absoluut niet bekommeren om een ander. Om bijvoorbeeld leed of vreugde van een ander. Voor mijn gevoel gaat egoïsme ook vaak gepaard met onverschilligheid. ‘Zolang het maar niets met mij te maken heeft’ of ‘Zolang ik er maar niet onder hoef te lijden, maakt het me niet uit’ of ‘Ik kan er niets aan doen, dus het is gewoon zo en je moet het maar accepteren’: dit zijn allemaal leuzen die ik associeer met egoïsme en onverschilligheid.
• Jeroen Meertens (speelt Zeus):
  Egoïsme betekent dat je zoveel mogelijk voor jezelf wilt hebben. Je wil geld en liefde en vriendschap en comfort en respect en waardering. Egoïsme is een concept dat ons via de natuur is doorgegeven, het helpt het individu in het overlevingsproces. Als je als altruïstische baviaan al je voedsel aan je groepsgenoten geeft zal je zelf zonder banaan overblijven en omkomen. In de huidige maatschappij probeert men een balans te vinden tussen dit gegeven egoïsme en een ideologie van filantropie. Men probeert op deze wijze de samenleving zo aangenaam mogelijk te maken voor zoveel mogelijk mensen. Dit is ook, volgens mij, het principe waarop socialisme gebaseerd is. Uiteindelijk is ook dit weer een uiting van egoïsme: wanneer de samenleving goed is heeft men het zelf goed. Egoïsme is haast onontkoombaar.
• Nelie Vos (speelt Aphrodite):
  Egoïsme is denken voor jezelf zonder de ander in het oog te houden. Het is een ontzettend menselijke eigenschap, van alle tijden en alle volken. Als er ergens, misschien zelfs dicht bij huis, een aanslag wordt gepleegd, is de eerste gedachte die menig mens heeft: ‘gelukkig was het niet bij mij’. Dit maakt egoïsme een moeilijke term: egoïsme heeft direct een negatieve connotatie, maar hoeveel mensen kunnen nu oprecht zeggen het niet te zijn?       Een ander voorbeeld van ‘hedendaags egoïsme’ is dat daden zoveel lastiger blijken te zijn dan woorden tegen egoïsme. Altruïstische daden ‘in het wild’ vallen me direct op omdat ze de uitzondering te zijn. De kring mensen waar ik mijn eigen belang voor aan de kant zet is klein, terwijl juist de meest kleine gebaren voor een vreemde vaak zo veel betekenen.
• Aafke Roodzant (speelt Iris):
  Als je zou kijken in de Van Dale kom je op definities uit zoals ‘slechts aan zichzelf denken’ en dit komt in onze egocentrische samenleving overal terug. Maar natuurlijk er is een verschil in egoïstisch en egocentrisch; echt egoïsme komt denk ik pas in noodsituaties naar voren maar in kleine problemen of obstakels blijkt dat egocentrisme juist enorm machtig te zijn. We handelen wel hoe het moreel goed is met de laag nevel die door onszelf op ons is gelegd, maar als we onszelf net iets meer kunnen helpen dan de ander en niet onze ‘sociale wetten’ wegschuiven, zal er ook geen seconde twijfel zijn. Het ego is enorm aanwezig, het blijft een deel van de mens.
• Ralph Berns (speelt Hades):
  De term ‘egoïsme’ heeft een negatieve bijklank. Als we iemand egoïstisch noemen bedoelen we vaak dat hij louter aan zichzelf denkt en geen oog heeft voor de behoeften van anderen. Egoïsme kan echter ook de opvatting inhouden dat een mens voor zijn eigen welzijn zorgt, met als gevolg dat hij ook in staat kan zijn om anderen bij te staan. Een mens wordt bijna altijd gedreven door zijn of haar ego. Bijna alles doen we omdat we er zelf beter van worden of er een goed gevoel van krijgen. Als ik een euro geef aan een bedelaar doe ik dat ook om mijn eigen schuldgevoel af te kopen. Als ik een politicus zou zijn zou ik duizenden vluchtelingen toelaten, mede omdat ik in de publieke opinie gezien zou worden als ‘een goed mens’. Betekent dat dat de keuzes die ik maak automatisch onjuist zijn? Een ander wordt er mogelijk beter van, en ik voel mezelf ten gevolge ervan ook beter over mezelf. Eigenlijk is het dus een win-win situatie.

Hoe zien we egoïsme terugkomen in jouw karakter?

• Ralph Berns (speelt Hades):
  Hades’ ego wordt vooral gevoed door de gedachte dat hij altijd al is voorbestemd om te heersen. Dat hij de rechtmatige oppergod is, is voor hem belangrijker dan het idee dat hij er ook geschikt voor zal zijn, al meent Hades tevens dat hij een bijzonder goede oppergod zou zijn. Hij heeft immers grootse plannen, die het algemeen goed zouden dienen, maar vooral ook hemzelf. Zijn plannen houden namelijk in dat hijzelf aan het hoofd staat van een geheel nieuw godengeslacht, aanbeden door sterveling en onsterfelijke gelijk.

Sta je als persoon ver van je karakter af?

• Joos de Ruiter (speelt Persephone):
  Persephone is een karakter met meerdere kanten. In sommige herken in mezelf wel, en in anderen absoluut niet.
  Aan de ene kant heeft ze eeuwen geleefd met een man die haar mishandelt. Wat dit aspect betreft hoop ik dat ik nooit dichtbij haar kom te staan. Maar op een andere manier sta ik wel wat dichter bij haar. Persephone is namelijk verbitterd en bang, maar ondanks dat ze heeft een innerlijke sterke of moed – in het Engels zou je het een backbone noemen – die voorkomt dat zij een mak schaapje wordt. Ze blijft steeds sterk, hoeveel mishandeling ze ook moet doorstaan. Ik denk over mezelf dat ik niet snel gebukt zou gaan onder een dergelijke ervaring.
• Jeroen Meertens (speelt Zeus):
  Ik probeer mijn weg te vinden in het leven door te doen wat gemakkelijk komt: just go with the flow. Maar ook ik zoek erkenning, respect, vriendschap. Ik denk dat Zeus en ik uiteindelijk dezelfde verlangens hebben, maar we ervoor kiezen om op verschillende manieren die verlangens te behartigen.
• Aafke Roodzant (speelt Iris):
  Eigenlijk wel, misschien dat ik daarom het af en toe moeilijk vind om me in Iris’ keuzes te vinden. Niet dat ik een filosoof ben maar als ik een moreel iets zou moeten verzinnen is het dat ik vind dat de mens in principe goed is. Hij of zij heeft goede bedoelingen en af en toe gaat het in de chaos van leven iets fout. Desalniettemin is de mens volgens mij goed.
  Jammer genoeg is Iris het daar absoluut niet mee eens. Mensen zijn verrot, verpest en slecht. Hoe Iris met mensen, beter gezegd goden, omgaat is in de verste verte niet wat ik onder goed versta. Wat betreft liefde is er toch wel iets van nuance in haar negatieve blik; want liefde laat haar koude hart gloeien. Hierin komt dat goede, wat ik maar al te graag in Iris wil vinden, toch naar boven.

Waarom heb je ervoor gekozen om toneel te gaan spelen bij Moira dit jaar?

• Joos de Ruiter (speelt Persephone):
  Ik heb altijd al van toneel gehouden, maar heb tijdens mijn tijd op de middelbare school deze interesse niet echt kunnen ontdekken. Dus toen ik naar de universiteit kwam –sowieso al een tijd om nieuwe interesses en aspecten van jezelf te ontdekken – en ik hoorde dat er dit jaar een toneelstuk zou zijn, was ik meteen enthousiast. Toen de auditieteksten tevoorschijn kwamen, werd ik al nerveus. Ik heb er geen moment aan getwijfeld om auditie te gaan doen, ook al had is zoiets nog nooit eerder gedaan en was ik ontzettend nerveus.
• Jeroen Meertens (speelt Zeus):
  Vorig jaar heb ik een kleine rol gespeeld in het Moira toneelstuk OE-ID-PUS. Dit was een geweldige ervaring en smaakte zeker naar meer. Toneel is naast een manier om wat van jezelf te laten zien ook een geweldige uitlaatpijp van emoties. Waar anders kan je alle lucht in je longen eruit schreeuwen recht in iemands gezicht? Toneelspel is op die manier een soort meditatie. Je bent eventjes niet Jeroen of Ralph of Ellen, je bent Zeus, Hades en Hera. Je bevindt je compleet in een ander personage, en maakt hun leven mee zoals zij dat doen.
• Ralph Berns (speelt Hades):
  Chicks and fame, beste vrienden, chicks and fame.
• Ramon Frederix (speelt Apollo):
  Ik heb eerst vrij lang in dubio gestaan of ik auditie zou doen dit jaar, omdat ik er al langer over nadacht. Toen ik daarna hoorde dat Thijs ook nog zelf het script geschreven had, was voor mij de knoop door: Ramon zou auditie gaan doen! Vervolgens heb ik een rol weten te bemachtigen.

Wat vind je van het script?

• Bojan Manasijev (speelt Ares):
  Weer zo’n lastige vraag. Zeker omdat ik er zelf aan mee heb gewerkt. Ik vind het plot heel goed en ik geniet ontzettend van heel veel stukken tekst. Soms vind ik het zo goed dat ik in een hele serieuze scène na een half jaar nog steeds zo hard moet lachen om een bepaalde zin. Voor mij als acteur is de tekst soms echt een hel. Dat komt voornamelijk door de lange zinnen en de grote afwisselingen van begrippen of namen. Maar ik mag niet klagen, ik heb het wel eens zwaarder gehad.
• Jeroen Meertens (speelt Zeus):
  Toen we het script voor het eerst lazen werd ik op meerdere momenten geschokt. Het zit vol met plot-twists en dramatische wendingen. Ook laat het, zoals een ware tragedie betaamt, een bittere les achter.
• Ellen Damen (speelt Hera):
  Ik was nog niet zo heel zeker van het script toen ik auditeerde. We hadden toen natuurlijk alleen één scène uit het stuk gezien en wat stukjes uit een aantal monologen. Ik heb voor we het stuk doorlazen meerdere keren aan Nelie en Thijs gevraagd of Hera wel een leuk personage zou zijn om te spelen en of ik het zou kunnen en allemaal dat soort onzin. Maar Nelie en Thijs weigerden antwoord te geven. Dus toen ik bij de read-through zat, las ik samen met de rest het stuk voor het eerst. En toen vond ik Hera en het hele script toch wel echt heel erg gaaf! Ik heb al mijn vrienden vanaf dat moment ongeveer al honderdduizend keer gezegd hoe tof het is en dat ze moeten komen kijken en ga zo maar door.
  Het script is tof. Het verhaal is verrassend opgebouwd met denk ik wel echt wat schokkende en verdrietige scènes. Hopelijk weten we het script dusdanig neer te zetten, dat iedereen kan zien hoe tof en goed het verhaal in elkaar zit.
• Ralph Berns (speelt Hades):
  Welgeschreven en vooral weldoordacht. Elk personage is complex en gelaagd. Er is niemand die alleen maar goed of alleen maar slecht is. Dat maakt het stuk uiteindelijk ook zo verdomde tragisch. We kunnen de daden van de goden afkeuren, maar het is begrijpelijk waar ze vandaan komen. Men handelt vanuit primaire emoties; liefde, wraak, verlangen, angst… In hun monologen kunnen de goden deze gevoelens tot uitdrukking brengen, maar tegenover elkaar verhullen ze hun bedoelingen of spelen ze mooi weer. Uitbundig en breedsprakig taalgebruik ontbreekt; de goden spreken in heldere ‘mensentaal’ tot elkaar in de dialogen, waarbij venijn en sarcasme dikwijls de boventoon voeren. Ook een fikse pot (zwarte) humor mag niet ontbreken.
• Ramon Frederix (speelt Apollo):
  De allereerste keer dat ik het script las, was ik weggeblazen. We lazen het de eerste keer met iedereen samen en steeds zat ik op het puntje van mijn stoel. Ik hoop dat het op het publiek bij de uitvoering hetzelfde effect teweegbrengt.

Wat maakt het meeste bij je los bij het lezen van het script?

• Bojan Manasijev (speelt Ares):
  Wat het meeste bij me losmaakt bij het lezen van het script is een enorm grote grijns op mijn gezicht. Vaak ook een schaterlach, omdat ik werkelijk – hoe schrijnend ook – echt ontzettend grappig vind. Het is totaal mijn humor. Wat het verder bij mij losmaakt is hoe erg iedereen altijd zo met zichzelf bezig is. Normaal sta je daar niet zo snel bij stil, maar nu wel.
• Nelie Vos (speelt Aphrodite):
  De vlotheid en het plezier in emoties van de scènes. De schrijfstijl van Thijs leest, even los van de hoeveelheid tegeltjeswijsheden, ontzettend makkelijk. Bovendien neemt de tekst je als acteur heel soepel mee in de verschillende emoties die langskomen. Ik denk dat je het genot dat Thijs heeft in het spelen met emoties kunt lezen, en zien, natuurlijk!
• Ralph Berns (speelt Hades):
  Het was na de esoterische en quasidiepzinnige inhoud van Oe-ID-pus vorig jaar even wennen om zo een ‘aards’ script door te lezen, waarin niet wordt afgeschrikt van grove uitspraken en fysiek geweld. Toen ik tijdens de eerste gezamenlijke lezing van het stuk echter las wat Hades op het toneel mag gaan doen en zeggen dacht ik: “Kan het al een half jaar verder zijn? Ik wil deze shit opvoeren.”
• Ramon Frederix (speelt Apollo):
  Gevoelens van compassie en empathie jegens de andere personages. Dit komt doordat je je aan de meeste personages goed kunt relateren.

Wat vind je van het motto van het stuk?

• Nelie Vos (speelt Aphrodite):
  Ik had hem zelf kunnen bedenken! Egoïsme is menselijk en dus voor (bijna) iedereen een feit. Ik heb altijd geleerd dat egoïsme slecht is. ‘Denk aan de ander’, ‘wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’, ‘respect’ en dat soort uitspraken staan lijnrecht tegenover egoïsme. Dacht ik. Maar ze kunnen zeker wel naast elkaar bestaan, gelukkig! Ik ben soms heel egoïstisch, maar kan ook stil staan bij anderen; mijn geliefden en vreemden. Daarin is egoïsme voor mij inderdaad een last, het is iets waar ik actief bij stil moet staan, wil ik mijn daden kunnen verantwoorden. Als ik er zo over nadenk, ben ik het niet perse eens met ‘..tot de liefde ons heeft gevonden.’. Liefde heeft hier, een keer, niet zoveel mee te maken, het gaat meer om accepteren dat je egoïstisch bent en dat prima is.
• Ralph Berns (speelt Hades):
  Ik denk dat het past bij de inhoud van EGOden, en het is een mooie boodschap; we zijn allemaal egoïstische stukken vreten tot we iemand vinden die het waard is om ons egoïsme voor opzij te zetten. Maar je kunt jezelf afvragen: is egoïsme werkelijk een vloek? Is egoïsme een soort van polar opposite van liefde? Of is egoïsme misschien eerder een voorwaarde voor liefde? Want hoe kan je werkelijk van een ander houden, als je jezelf niet bemint? *steekt sigaret op en kijkt diepzinnig de ruimte in*
• Aafke Roodzant (speelt Iris):
  Ik vind dat je er niet mee geboren bent, maar het wordt aangeleerd. Liefde heeft plaats moeten maken voor het ego en totdat men erachter komt dat het juist de liefde is waar men mee geboren is en een mens goed maakt, moet je blijven wachten tot inderdaad de liefde je gevonden heeft.